Στο μικρό χωριό Golaten του καντονιού της Βέρνης, η ιστορία του αγρότη Jan Ryser συγκίνησε ολόκληρη την Ελβετία. Ο Ryser, μετά τη φετινή συγκομιδή, βρέθηκε αντιμέτωπος με μια απρόσμενη κρίση: τριάντα δύο τόνοι πατάτες από το χωράφι του έμειναν απούλητοι. Οι έμποροι αρνήθηκαν να τις παραλάβουν, κρίνοντάς τες «ακατάλληλες για την αγορά» εξαιτίας μικρών ατελειών στην εμφάνιση. Για τον ίδιο, που ζει αποκλειστικά από τη γη, αυτό σήμαινε οικονομική ζημιά και ψυχική απογοήτευση.
Αντί όμως να τις πετάξει ή να τις αφήσει να σαπίσουν, ο Ryser αποφάσισε να μετατρέψει την αποτυχία σε ευκαιρία. Ανήρτησε στο διαδίκτυο μια απλή ανακοίνωση, καλώντας όποιον ήθελε να έρθει απευθείας στο αγρόκτημά του και να αγοράσει πατάτες κατευθείαν από την πηγή, χωρίς μεσάζοντες. Η τιμή ήταν προσιτή, δέκα ελβετικά φράγκα (περίπου 10,74 ευρώ) για μια σακούλα δέκα κιλών, και ο ίδιος προσέθετε πως επρόκειτο για άριστο προϊόν, απλώς «όχι τέλειο στην όψη».
Η ανταπόκριση ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Το πρωί της πρώτης μέρας, το χωράφι του γέμισε από αυτοκίνητα. Ολόκληρες οικογένειες, ηλικιωμένοι, νέοι, άνθρωποι από κοντινά και μακρινά χωριά έσπευσαν να στηρίξουν τον αγρότη, αλλά και να εκφράσουν έμπρακτα την αντίθεσή τους στη σπατάλη τροφίμων. Ο ίδιος μαζί με τους βοηθούς του, του φόρτωνε προσωπικά τους σάκους στα αυτοκίνητα των επισκεπτών, ευχαριστώντας τους έναν προς έναν. Μέσα σε λίγες ώρες είχαν πωληθεί περισσότεροι από είκοσι τόνοι πατάτες, ενώ η εικόνα των δεκάδων αυτοκινήτων που σχημάτιζαν ουρά στον αγροτικό δρόμο έκανε τον γύρο των ελβετικών μέσων ενημέρωσης.
Ο Ryser μίλησε με συγκίνηση για την εμπειρία, λέγοντας πως δεν περίμενε ποτέ μια τέτοια ανταπόκριση.
«Πουλήσαμε 22 τόνους και δεχθήκαμε πάνω από 1.800 παραγγελίες για σακούλες των δέκα κιλών», δήλωσε συγκινημένος ο Ελβετός αγρότης. «Είμαι βαθιά ευγνώμων. Δεν περίμενα τέτοια ανταπόκριση. Είναι συγκινητικό να βλέπεις πόσοι άνθρωποι στηρίζουν εμάς τους αγρότες».
Όπως εξήγησε, ο στόχος του δεν ήταν το κέρδος αλλά η αποκατάσταση της αξίας του μόχθου των αγροτών και του ίδιου του προϊόντος. Η πρωτοβουλία του άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση στην Ελβετία για τα πρότυπα της αγροτικής παραγωγής και τη σπατάλη τροφίμων, που παραμένει ένα από τα πιο οξυμένα ζητήματα του σύγχρονου καταναλωτισμού.
Πολλοί από τους ανθρώπους που βρέθηκαν στο αγρόκτημα του Jan Ryser, αγόραζαν -όχι μόνο για τον εαυτό τους-, αλλά και για φίλους ή γείτονες. Ένας εξ αυτών, ο Bernard προμηθεύτηκε 100 κιλά πατάτες. «Είναι ντροπή το πώς τα σούπερ μάρκετ πετούν τα προϊόντα των αγροτών για ασήμαντους λόγους», είπε. «Αγόρασα για μένα και επτά γείτονες. Τουλάχιστον, έτσι βοηθάμε έναν άνθρωπο που το αξίζει».
Μέσα από μια πράξη απλότητας και επιμονής, ο Jan Ryser κατόρθωσε να δείξει ότι πίσω από κάθε «ατελή» πατάτα κρύβεται μια τέλεια ευκαιρία για σεβασμό προς τη γη, τους ανθρώπους και την κοινότητα. Το παράδειγμά του ταξίδεψε πέρα από τα σύνορα της Βέρνης, υπενθυμίζοντας πως μερικές φορές οι πιο σπουδαίες ιστορίες ανθρωπιάς γεννιούνται από τα πιο ταπεινά χωράφια.
